Það þarf kjark til

Þrátt fyrir að óbeisluð græn orka renni á hverri mínútu til sjávar á Íslandi er nú yfirlýstur orkuskortur í landinu. Á dögunum var lagt fram frumvarp á Alþingi sem tryggja átti almenningi og öllum minni og meðalstórum fyrirtækjum raforku. Embættismanni, skömmtunarstjóra, á vegum ríkisins var falið vald til að ákveða hverjir fengju rafmagn og hverjir ekki. Frá því var horfið og eins og frumvarpið lítur út núna er skömmtunarstjórinn sjálfur ráðherra orkumála.

Skorturinn er afleiðing þess að stjórnmálamenn hefur skort kjark og framsýni. Þessa eiginleika tvo verða stjórnmálamenn að hafa, vilji þeir rísa undir þeirri ábyrgð sem felst í því að tryggja vöxt og verðmætasköpun í samfélaginu. Það er megin undirstaða efnahagslegrar velferðar þjóðar.

Stjórnmálamönnum hefur tekist að innleiða flókin og tímafrek regluverk sem hefur virkað eins og hönd dauðans á alla uppbyggingu. Allar framkvæmdir, vegir, raflínur, virkjanir eða önnur leyfisferli hjá einkageiranum, eru fastar í ár, og jafnvel yfir áratug, í feni regluverks og tilskipana. Andstæðingum viðkomandi framkvæmda tekst með endalausum kærum og töfum að tefja eða stoppa nauðsynlegar framkvæmdir. Þetta er sami hópurinn og krefst orkuskipta með grænni orku. Orðið tvískinnungur hefur verið notað af minna tilefni.

Merkilegast er þó, að sumir láta sem ekkert mál sé, að taka orku af einum og afhenda öðrum; loka eins og einu álveri. Útflutningstekjur eru drifkraftur efnahagslegrar hagsældar og þær koma meðal annars í stórum stíl frá álverum. Áður en andstæðingar framfara í landinu ráðast í lokun álvera, ættu þeir kannski að glöggva sig á sannreyndum hagfræðilegum staðreyndum. Og spyrja sjálfa sig í leiðinni; af hverju eru tekjur á mann á Íslandi, einar þær hæstu í heimi?

Vestfirðir eru keyrðir áfram af olíu. Olíukatlar í fiskimjölsverksmiðjur eru þeirra nýjustu fjárfestingar og milljarða fjárfestingar í skiptum yfir í raforku í sömu verksmiðjum standa ónotaðar sökum orkuskorts. Endurnýjun á flutningskerfi raforku er á mörgum stöðum stopp sökum þess að fámennur hópur getur stoppað og tafið ferlið. Mörg verkefnin eru lífsnauðsynleg þeim byggðum þar sem þessi verkefni standa fyrir dyrum. En það truflar ekki andstæðingana, sem fæstir, ef nokkrir, búa þar.

Það þarf kjark til að standa upp og segja hingað og ekki lengra. Ekki fleiri starfshópa eða nefndir. Ekki fleiri íþyngjandi ákvæði, ferla og reglugerðir. Einföldun og skilvirkni í leyfisveitingum eiga að vera leiðarstefið.

Orkuskortur á Íslandi er afleiðing slæmra ákvarðana. Það er von mín að nú standi einhverjir stjórnmálamenn upp og láti verkin tala. Hagsæld þjóðarinnar veltur á því.

Jens Garðar Helgason er aðstoðarforstjóri á Eskifirði