Erum háð hverfulleika og handahófi lífsins

Um hátíðarnar birtir Akureyri.net predikanir prestanna við Akureyrarkirkju og Glerárkirkju.

Séra Magnús Gamalíel Gunnarsson predikaði við Hátíðarmessu í Glerárkirkju í dag, nýársdag.

Gleðilegt nýtt ár! Reyndar er dagurinn í dag ekki mikið frábrugðinn öðrum, en það er upphaf nýs árs og þýðir að við ætlum nú að skrifa 2025 í stað 2024.

Við upplifum líka hefðbundna siði fyrir áramótin á nýju ári, nefnilega að að forseti okkar og forsætisráðherra tjá vonir sínar og óskir fyrir nýja árið. Í gærkvöldi horfðu flestir á áramótaskaupið áttu góðar stundir með fjölskyldum sínum og skutu upp rakettum.

Þið munið hvað hefur gerst hvað varðar stóra atburði á síðasta ári – og það hefur alltaf gerst eitthvað sem sker sig aðeins úr umfram annað, t.d. forsetakosningar, ný ríkisstjórn var kosin, áframhald á gosóróanum á Reykjanesskaga. Erlendis á alþjóðavettvangi hélt stríðið í Úkraínu áfram, nýr forseti var kosinn í Bandaríkjunum og lengi mætti halda áfram að rifja þetta allt upp, en flestir fréttamiðlar landsins fóru yfir það helsta sem gerðist bæði hér heima og erlendis að venju bæði í dag og í gær.

Við eigum takmarkað líf, eins og réttilega segir í Sálmi 90: Lífsár okkar geta verið sjötíu eða áttatíu, eða fleiri, ef styrkurinn leyfir, þannig að við höfum aðeins þetta eina takmarkaða líf til að upplifa lífið og heiminn. Og þar sem þetta snýst um líf okkar, um þitt og takmarkað líf mitt, þá virðast margir þessarra atburða vera sérstaklega mikilvægir, en séð í löngu samhengi er í raun ekki mikið nýtt undir himninum. Heimurinn er að taka sína skökku stefnu. Og kynslóðir á undan okkur hafa upplifað ólýsanlegar hörmungar sem eru langt umfram það sem við höfum upplifað og sem okkur verður vonandi hlíft við að upplifa. Um miðja 14. öld tók svarti dauði 25 milljónir mannslífa, fyrir rétt rúmlega hundrað árum var það spænska veikin sem tók 40 milljónir mannslífa, seinni heimsstyrjöldin þegar 55 milljónir létust, ýmsar borgarastyrjaldir, hungursneyð, alnæmisfaraldur: meira en 20 milljónir látinna og svo Covidið.

Erfiðara er að takast á við náttúruhamfarir. Hér er enginn til að bera ábyrgð. Auðvitað er alltaf kvartað yfir yfirvöldum sem hafa ekki brugðist nógu hratt við með aðstoð, en það er enginn sem þú getur dregið til ábyrgðar. Sumir reyna síðan að draga Guð inn í það, sumir hafa viljað útskýra náttuúruhamfarir sem afleiðingu af reiði Guðs.

Það er enginn tilgangur eða samhengi í náttúruhamförum. Hamfarir af mannaavöldum, hryðjuverk, stríð, efnahagsleg hungursneyð landa og þjóða – við getum tekist á við það, við getum mótmælt, við getum gripið inn í, við getum gert eitthvað í því, við getum breytt því. En við erum vanmáttug gagnvart náttúruhamförum. Hér verðum við að viðurkenna að við erum háð hverfulleika, tilviljunum, örlögum eða hvað sem við viljum kalla það. Hvar er vonin?

Hvar er hjálpræðið? Mig langar að kalla fram – stjórnmálamenn, ráðamenn, heimspekinga, sjálfsörugga trúleysingja – og spyrja: hvar er hjálpræðið, hvað eigum við að gera?

Þegar sagt er í guðspjalli okkar í dag að hann skyldi heita Jesús, réttlættist það með því að engillinn hafði sagt það. Því að það hefði ekki skipt miklu máli hvort hann hefði verið kallaður Jósef eða Samúel eða Daníel eða verið kallaður einhverju allt öðru gyðinganafni. En þó svo að nafn hans sé mikilvægt og sérstakt, þá er eitthvað í því sem við heyrum ekki, vegna þess að við kunnum ekki tungumál gyðinga. Í Nýja testamentinu er nafnið skrifað með grískum stöfum og þar er hann kallaður Jesoús. Þá er orðið Jesús á öðrum tungumálum mjög svipað. Við minnumst fyrsta Jósúa, sem var arftaki Móse og höfðingi fólksins þegar þeir komu inn í Kanaaland. Jesúa þýðir „Guð hjálpar“ eða „Guð bjargar“.

Englar eru þekktir sem sendiboðar, boðberar Guðs, sá sem segir það sem Guð vill segja við fólk. Hér er kjarninn í því hvernig lífið er og hefur verið allt frá upphafi sköpunarinnar og um hvað það snýst allt fram að morgni upprisunnar á efsta degi. Nafnið sem merkir Guð frelsar.

Við erum öll háð hverfulleika og handahófi lífsins. Við heppnir Íslendingar búum í landi þar við höfum ekki borgarastyrjöld, við erum ekki með hungursneyð, eða margt annað sem þjakar lönd víða um heim. Við erum heppið fólk sem getur þakkað Guði á hverjum morgni fyrir lífið og fyrir möguleikann á hamingju og velferð.

En við höfum ekkert annað til að benda á en Jesús, „Guð frelsar“. Það nafn er frá eilífð til eilífðar. Taktu eftir því að hann hafði verið kallaður þessu nafni áður en hann var getinn, fyrir fæðingu, það er að segja alla leið aftur frá eilífð Guðs. Og óhætt er að bæta því við að nafnið, Jesús, „Guð frelsar“, nær einnig lengra en öll friðarviðleitni Sameinuðu þjóðanna, lengra en sameinuð stríð og friðaraðgerðir Bandaríkjanna og Bretlands eða hvað sem þú vilt kalla það, lengra en skammtímahagsmunir olíu, og efnahagslegra viðskiptahagsmuna og pólitískra skammtímamarkmiða.

Ég held að það sé ekki til betri spá fyrir nýja árið, nýju árin, fyrir alla framtíð okkar: Jesús, Jesús, Guð, frelsari! Það er það sem við getum vonast eftir á nýju ári og í lífi okkar hér eftir sem áður.

Í Jesú nafni áfram ennmeð ári nýju Kristnir mennþað nafn um árs- og ævisporsé æðsta gleði og blessun vor.

Á hverri árs- og ævitíðer allt að breytast fyrr og síðÞótt breytist allt, þó einn er jafnum eilífð ber hann Jesú nafn.V.Briem

Dýrð sé guði föður og syni, svo sem var í upphafi, er og verður um aldir alda. Amen